|
KÖK HÜCRE
Biyolojisi, Türleri ve Klinik Kullanımları Birinci Baskı: Eylül 2013 Akademisyen Yayınevi ISBN : 978-605-4649-43-3
716 sayfa 3 Kısım - 19 Bölüm 207 Çizim/Mikrograf 81 Tablo 5 Ek Liste Terimler ve Kısaltmalar Tablosu KÖK HÜCRE. Biyolojisi, Türleri ve Klinik Kullanımları Kök hücrelerin temel özelliklerinin yanı sıra insan ve deney hayvanlarından elde edilen güncel verilerin özgün çizim ve fotoğraflarla aktarıldığı, yaşam bilimlerinde eğitim alan ve araştırma yapan mezuniyet öncesi ve sonrası bilim insanlarının hedef alınarak hazırlandığı, dilimizde bu kapsamda kaleme alınmış ilk başvuru kitabıdır.
Kitabın kapsamlı içeriğinin yanı sıra çok sayıda yabancı terimin Türkçe’deki karşılığı anlam bütünlüğüne dikkat edilerek sunulmuştur. Bunların bir bölümü dilimize ilk kez çevrilmekte olup yazar Prof. Dr. Alp Can tarafından Türk Tıp/Biyoloji dağarına öneri niteliği taşımaktadır.
Yazar, bu kitabın içeriğini yabancı dilde yazılmış her hangi bir kitabı örnek almadan, kendi bilgi birikimini ve oldukça karmaşık olan bu alanı anlama ve tanımlama sistematiğini göz önüne alarak Kısım ve Bölüm’ler biçiminde düzenlemiştir. Bunun sonucunda konu, 3 Kısım ve 19 Bölümde ele alınmış, 207 renkli, orijinal fotoğraf/şekil ve 81 orijinal tablo ile desteklenmiştir. Bunun ötesinde, kök hücre alanında sıkça kullanılan terimlerin ve tanımların dilimizdeki karşılıkları, uluslararası literatürde kullanılan İngilizce isimleriyle ve kısaltmalarıyla birlikte büyük bir liste olarak kitabın başında yer almaktadır. Kitabın sonunda da okuyucuların kaynak olarak kullanabileceği 5 önemli liste Ek olarak verilmiştir.
Bu eserin eğitim etkinliklerinde bir başvuru kaynağı, günlük tartışmalar ve araştırmalarda da bir el kitabı olarak kullanılması öngörülmektedir.
KISIM I - KÖK HÜCRE BİYOLOJİSİ 1. Bölüm - Giriş ve Tanımlar
2. Bölüm - Hücrelerde Gelişim Hiyerarşisi
3. Bölüm - Moleküler Hücre Biyolojisine Kısa Bakış
4. Bölüm - Kök Hücrelerin Temel Özellikleri
5. Bölüm - Kök Hücre Nişi
6. Bölüm - Kök Hücrelerin Yaşam Döngüsü, Stres ve Yaşlanma
7. Bölüm - Pluripotent Kök Hücreler
8. Bölüm - Uyarılmış Pluripotent Kök Hücreler
9. Bölüm - Embriyo ve Fetüs Kaynaklı Multipotent Kök Hücreler
10. Bölüm - Yetişkin Kök Hücreler
KISIM III - KÖK HÜCRELERİN YETİŞKİN VÜCUDUNDAKİ DAĞILIMI VE TEDAVİDEKİ YERLERİ 11. Bölüm - Kemik İliği ve Kordon Kanı Kök Hücreleri
12. Bölüm - Mezenkimal Kök Hücreler
13. Bölüm - Kas ve İskelet Sistemindeki Kök Hücreler
14. Bölüm - Kalp ve Damar Sistemindeki Kök Hücreler
15. Bölüm - Sinir Sistemindeki Kök Hücreler
16. Bölüm - Sindirim Sistemindeki Kök Hücreler
17. Bölüm - Deri ve Epitel Dokularındaki Kök Hücreler
18. Bölüm - Testis ve Ovaryumdaki Kök Hücreler
19. Bölüm - Kanser Kök Hücresi
EK Listeler 1. Kök Hücre Belirteçleri
2. CD Listesi
3. Sitokinler
4. Yetişkin İnsan Vücudundaki Hücre Tipleri
5. Kök Hücre Alanındaki Tarihsel Gelişmeler OKUYUCU GÖRÜŞLERİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalının seçkin öğretim üyelerinden sayın Prof. Dr. Alp Can hocanın yazdığı "Kök Hücre" kitabi çıktı. Hücre ve kök hücreyle uğrasan tüm meslektaşlarıma şiddetle tavsiye ederim. Sade diliyle kapsadığı pek çok konuyu anlaşılabilir kılan kitap, kök hücrelerin kökeninden kullanım alanına dair pek çok konuyu bünyesinde toplayan, dilimizde yazılmış tam bir kaynak kitap. Bu kitapta Alp hoca bir çeviriler dizini vermek yerine, yılların verdiği kendi deneyimlerini yaşam bilimleri felsefesinde bir bilimsel platforma taşıyarak bizlere kök hücre gerçeğini anlatıyor. Kendisine çok teşekkür ediyorum. Doç. Dr. Özgür Çınar *** Prof. Dr. Alp Can tarafından kaleme alınan “Kök Hücre Biyolojisi, Türleri ve Tedavide Kullanımları” başlıklı kitap önemli bir kök hücre “başucu kitabı” olarak tam zamanında okuyucusuyla buluştu. Kök hücrelerin temel ve moleküler özellikleri, kök hücre araştırmaları ve geliştirilen tedavilerdeki yeni bilgiler ile ilgilenen her araştırmacı, klinisyen ve öğrencinin kütüphanesinde yerini alacak bir kitap. Konuyla ilgili güncel ve seçkin literatürdeki mevcut bilgilerin kapsamlı olarak derlendiği ilk Türkçe kaynak. Kitap büyük bir emekle yazılmış, şekilleri titizlikle çizilerek eklenmiş ve metinler yazar ve çalışma arkadaşları tarafından üretilen fotoğraflarla tamamlanmış. Yıllardır hepimizin farklı farklı kullandığı terimler hem anlamları korunmuş biçimde Türkçeleştirilerek sunulmuş, böylece ortak kullanabileceğimiz bir terminolojinin ilk kaynağı bizlere ulaşmış, hem de kitapta bu terimlerin İngilizce kullanımları verilmiş. Bu kitap ile kök hücreler hakkındaki mevcut bilgimizi daha iyi kavrayacak ve yeni bilgileri kendi dilimizden öğreneceğiz. Tüm ayrıntılarıyla kronolojik olarak sunulmuş olan kök hücrelerin tarihçesi bölümünü okurken, kat edilen yolları düşünerek heyecanlanacağınızı ve ulaşılabilecek hedefleri düşününce de “yeni araştırmalar yapmalı” fikrinden kendinizi alamayacağınızı sanıyorum. Sağlık bilimleri ve biyolojik bilimler alanında lisans ve lisansüstü eğitimde kaynak bir ders kitabı olacağına eminim. Başta Prof. Dr. Alp Can Hocamızın ve tüm değerli çalışma arkadaşlarının ellerine sağlık. En içten dileklerimle kutluyorum. Doç. Dr. Çiler Çelik-Özenci *** El emeği, göz nuru eserini aldım ve hemen okumaya başladım. Gerek doyurucu içeriği, gerekse kaliteli resimleri ile bu konuda Türkiyede gördüğüm en güzel eserlerden biri olmuş.
Doç.Dr. A. Tulga Ulus *** Gerek baskısı gerekse içeriği açısından eşsiz bir eser olmuş. Türkçe literatürde çok önemli bir eksiği kapatıyor. Kutluyorum. Prof. Dr. Ercüment Ovalı *** Prof. Dr. Alp Can hocamızdan bir mükemmel iş daha… Prof. Dr. İbrahim Mehmet Tuğlu *** Sevgili Alp, kutluyorum. Çok güzel bir eser ortaya çıkartmışsın. Ülkemizde özellikle genç araştırmacıların bu konuya giderek artan ilgisine koşut olarak onlara rehber olacak bir çalışmanın ortaya çıkması sevindirici. Prof. Dr. Erdal Karaöz *** Kitabı bir bütün olarak çok nitelikli bulduğumu söylemek istiyorum. Buna ek olarak özellikle önerilen Türkçe terimler ve ekler de bu alanda çalışanlar için olduğu kadar, öğrenciler için de önemli bir rehber niteliğinde. Türkiye'de kök hücreye merakı ve gerek öğrencilerin gerekse klinisyen ve araştırmacıların bilgi düzeyini artıracak düşüncesindeyim. Arkasındaki büyük emeği ve bu kitabı yazmak için harcanan zamanı tahmin edebiliyorum, sonuçta ortaya çıkan eser buna değmiş. Kutluyorum; derslerde de kaynak olarak her düzeyde öğrenciye önereceğim bir kitap, derslerinde kök hücreleri anlatan birisi olarak bu katkı için ayrıca teşekkür ederim. Prof. Dr. Neşe Atabey *** Prof. Dr. Alp Can’ın KÖK HÜCRE kitabının bir bölümünü henüz basılmadan elime alma şansım oldu. Elime aldığım o sayfalar, kitabın “yan” bölümlerinden birini oluşturmasına ve yazarın ana çalışma sahasının içinde olan bir bölüm olmamasına rağmen hazırlanmakta olan kitabın farklı kalibrede olacağını işaret ediyordu. Bu ay kitap yayınlanıp elime aldığımda yanılmadığımı gördüm. Lisans ve lisansüstü düzeyde referans “ders kitaplarının” çok sayıda olmadığı, genellikle yabancı kaynaklara veya bu kaynakların çevirilerine başvurulduğu ülkemizde dünya standartlarında yazılmış bir ana referans kitabı yazmış Alp Hoca. Uzmanlık sahası olan kök hücre biyolojisini akıcı ve kolay takip edilebilir bir üslupla anlatıp, kitabı çoğunluğu kendi objektifi ve/veya imlecinden çıkan fotoğraf ve figürlerle bezemiş. Bu kitap sayısız lisans ve lisansüstü öğrencisi ile pek çok akademisyen için temel referans haline gelecektir. Uzun yılların emek ve birikimini bu büyük hizmet ile akademik camia ile paylaşan Alp Hoca’ya şahsım ve en azından öğrencilerim adına teşekkür ederim. Prof. Dr. Hilal Özdağ *** Başkalarına hizmet etmek, katkıda bulunmak buna denir. Bu eserden öğrenecek çok şeyimiz olduğu açık. Kesinlikle tam bir başucu kitabı. *** Günümüzde çok tartışılan ve çok merak edilen “Kök Hücre “ kavramında hem temel hem de klinik bilimlerle uğraşanların referans kitap olarak başvuracağı çok değerli bir kitap olduğunu düşünüyorum. Embriyon ve hücre biyolojisindeki temellere çok iyi oturtulmuş bu kitapta konular, kolay ve anlaşılır şekilde özel şekillerle de desteklenmiş. Özellikle, sürekli kullanılan ama bazen açılımının ne olduğu bile unutulmuş kısaltmalar, terimler ve Türkçe karşılıkları da çok güzel bir listede toparlanmış. Herkesin kütüphanesinde olması gereken bir bilim kaynağı olarak düşünüyorum. Sevgili Alp, gerçekten çok başarılı bir kitap, çok büyük bir katkı olduğunu düşünüyorum. Prof.Dr. Esra Erdemli *** Değerli hocam; öncelikle böyle bir eseri bilim camiamıza kazandırdığınız için çok teşekkür ederim. Her düzeyde eğitime sahip araştırmacılara ve bilhassa akıcı bir Türkçe ile yazılması nedeniyle okuyan herkese oldukça yön gösterecek olduğuna inandığım bu kitaba harcadığınız emek, zaman ve özeni biliyorum. Emeklerinize sağlık. İnşallah bu faaliyetiniz camiamızda yeni bilimsel faaliyetlere örnek olacak ve bu gibi eserlerle çağımız bilimine ulaşma konusunda ivme kazanacağız. Doç.Dr. Murat Tosun
Kök hücre biyolojisinin moleküler biyoloji, embriyoloji ve morfoloji temellerine dayandırılarak sunulduğu bu eser kök hücreyi daha iyi tanımamızı ve anlamamızı sağlıyor. İlk defa kök hücre alanında çalışmaya başlayacak olan bilim insanları için bulunmaz bir kaynak olmasının yanında, yıllardır bu hücrelerle ilgilenen kişiler için de bilgilerini güncelleme, daha az ilgilendikleri kök hücre türleri hakkında bilgi sahibi olma ve kök hücre konusunu bir bütün olarak değerlendirebilme imkanı sunuyor. Eserin bence en güçlü özelliklerinden biri kök hücre ile ilgili literatürü takip eden çoğu bilim insanın dikkatini çekmiş olabilecek bilgilerin bir bütün içinde yazarın kendi deneyimleriyle harmanlanmış halde sunulmasıdır ki, bilgiler arasında titizlikle sağlanan bu korelasyon kök hücre konusunda eksikliğini hissettiğimiz birçok boşluğu doldurmaktadır. Son derece anlaşılır, açıklayıcı ve akılda kalıcı özgün çizimleri, konuya hakimiyeti sağlayan tabloları ve birçoğu yazarın kendi çalışmalarına ait yüksek kalitedeki fotoğrafları ile kök hücre konusuyla ilgilenen herkesin kesinlikle faydalanacağı bir eser olmuş. Hocamızı gerçekten çok emek verilen bu çalışmadan ötürü tebrik ediyor ve onun adına gurur duyuyorum. En kısa sürede uluslararası basımlarının da gerçekleşmesi dileklerimle. Yard. Doç. Dr. Serçin Karahüseyinoğlu ***
Kök hücre konusu bilimsel gündemde uzunca sayılacak bir süreçte değişik yönleriyle tartışılan, incelenen, üzerinde çalışılan multidisipliner bir alandır. Sayın Prof. Dr. Alp Can’ın böylesi geniş kapsamlı, disiplinler arası bir konuda hazırladığı bu eser Türk tıp camiasının kazancıdır. Yazarı bu açıdan bu camiaya mensup bir hoca olarak kutlamak ve eser hakkındaki görüşlerimi kısaca açıklamak istedim. Kitap konu ile ilgilenen tüm bilim insanlarına rehber olacak bir içeriktedir. Bunun nedenlerinden biri yazarın mensup olduğu bilim disiplininin özellikle (fakat sadece değil) embriyoloji kanadını ilgilendiren embriyolojik gelişimi düzenleyen temel moleküler mekanizmaları Hücrelerde Gelişim Hiyerarşisi olarak bağımsız bir bölümde irdelemesi ve açıklamasıdır. Böylece konu ile ilgili bilim insanları kök hücre davranışlarını gerek in vivo gerekse in vitro düzeyde daha iyi değerlendirerek çalışmalarını daha kolay, anlamlı bir biçimde uluslararası arenaya taşıyabileceklerdir. Bu bağlamda yazarının ismini anımsıyamadığım bir makalede söyle bir ifade vardı. Yukarıda yazdıklarımı iyi özetlediği için belirtmek isterim. “kök hücre çalışmalarında embriyolojik gelişimi düzenleyen temel hücresel moleküler mekanizmaları Petri kutusuna ne denli başarılı bir şekilde aktarırsanız o kadar başarıyı yakalama şansınız artar” Dr. Can’ın hücre farklanması, gen açılımı, tanskripsiyon faktörleri, protein sentezi ve sentez sonrası düzenlemeler gibi gibi temel hücresel davranışları Moleküler Hücre Biyolojisi adı altında ayrı bir bölüm şeklinde sunması araştırıcıların işini önemli ölçüde kolaylaştıcı nitelikte olup çalışma hedeflerini doğru seçmelerine yardımcı olacaktır. Dr. Can kitabın diğer bölümlerinde ise çok titiz bir kaynak araştırmasını kendi deneyimlerinin ve bilgisinin ışığında özgün bir biçimde yorumlayarak eşsiz bir kaynak oluşturmuştur. Bölümler kendi içinde içinde tutarlı ve kolay takip edilebilen bir akıcılığa sahiptir. Duru bir Türkçeyle kaleme alınmış eser terminoloji ve yazım kuralları açısından da örnek olacak özelliktedir. Herkesin bir başvuru kaynağı olarak uzunca bir süre eskimeden elinin altında bulunması gereken bu eseri tek başına hazırlayan değerli bilim insanı Prof. Dr. Alp Can’ı yürekten kutluyorum. Prof. Dr. Esin Aşan
*** Sevgili Alp hocam, kitabınızı büyük bir zevkle okuyorum ve yararlanıyorum. Bir kitap ancak bu kadar güzel hazırlanabilir, özellikle anlaşılır duru bir türkçe ile yazılması ve kaynaklar eşliğinde konuların detaylı açıklanması bakımından eşsiz bir eser. Çok emek ve zaman harcanarak hazırlanmış, ellerinize sağlık, sizi yürekten kutluyorum ve çok teşekkür ediyorum. Prof.Dr. Berrin Zık *** Sayın Alp Can Hocamızın Kök Hücre Kitabına atfen… ∗∗∗ |
